Zdrowie jamy ustnej: kluczowe nawyki, które warto wprowadzić do codziennej rutyny

Jamę ustną wykorzystujesz codziennie do wielu podstawowych czynności, takich jak mówienie, jedzenie, czy oddychanie. Jej stan wywiera wpływ na ogólny stan organizmu i jakość życia. Dowiedz się, jakie nawyki warto wprowadzić, aby zadbać o zdrowie jamy ustnej i zębów na co dzień.

Zdrowie jamy  ustnej: kluczowe nawyki, które warto wprowadzić do codziennej rutyny

Budowa jamy ustnej

Jama ustna jest pierwszą częścią przewodu pokarmowego, która zaczyna się przy otwartych ustach. Zamykają ją wargi, pokryte cienką błoną śluzową, a mięsień okrężny ust kontroluje ich ruchy. W jamie ustnej znajduje się przedsionek oraz właściwa jama ustna, oddzielone rzędami zębów. Policzek zbudowany jest z kilku warstw tkanek, a mięsień policzkowy pomaga w żuciu. Górną część jamy ustnej tworzy podniebienie twarde i miękkie. Język, zbudowany z mięśni, odpowiada za odczuwanie smaków oraz ułatwia formowanie kęsa pokarmowego. Gruczoły ślinowe produkują ślinę, która pomaga w trawieniu, połykaniu i ochronie jamy ustnej. Zęby, składające się z korony i korzenia, służą do rozdrabniania pokarmu. W jamie ustnej znajduje się 20 zębów mlecznych – pierwszych zębów i 32 zęby stałe – w przypadku osób dorosłych. [1]

Znaczenie higieny jamy ustnej

Z pewnością każdy wolałby uniknąć utraty zębów. Ubytki w jamie ustnej wpływają nie tylko na wygląd, ale także na poczucie własnej wartości. Mogą prowadzić do problemów z przeżuwaniem pokarmu, a to z kolei skutkuje ograniczeniem wyboru żywności.

Co więcej, zaniedbana jama ustna może być przyczyną poważniejszych, ogólnoustrojowych komplikacji zdrowotnych. Zostały udowodnione powiązania między złym stanem zdrowia jamy ustnej a chorobami sercowo-naczyniowymi, cukrzycą czy nawet nowotworami głowy i szyi. [2] W związku z tym odpowiednia higiena jamy ustnej i profilaktyka stanowią ważny aspekt utrzymania zdrowia ogólnego.

Zagrożenia i najczęstsze choroby jamy ustnej

Już wiesz, że zdrowie jamy ustnej ma ogromny wpływ na komfort życia i kondycję całego organizmu. Poznaj teraz swojego wroga. Głównym zagrożeniem dla jamy ustnej jest płytka nazębna. To biofilm bakteryjny, który w sprzyjających warunkach, takich jak nadmiar cukrów, palenie tytoniu, niewłaściwa higiena czy obniżona odporność, staje się patogenny.

Kwasy wytwarzane przez bakterie niszczą szkliwo, prowadząc do próchnicy, a ich rozwój wywołuje stany zapalne dziąseł i przyzębia. Te schorzenia uszkadzają tkanki podtrzymujące zęby, a ich wpływ wykracza poza jamę ustną, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych czy cukrzycy. W zapobieganiu tej kolei rzeczy niebagatelną rolę odgrywa codzienna higiena. [2]

Higiena jamy ustnej – podstawowe zasady

Podstawą higieny jamy ustnej jest regularne szczotkowanie zębów, najlepiej rano po śniadaniu i wieczorem przed snem. Pamiętaj, aby zastosować odpowiednią technikę – ruchy wymiatające wzdłuż linii dziąseł pomagają usunąć płytkę nazębną, jednocześnie chroniąc szkliwo i dziąsła przed podrażnieniami. Oprócz zębów zadbaj także o język. Na jego grudkowatej powierzchni gromadzą się bakterie odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach z ust. Do tego zadania sprawdzi się skrobaczka do języka lub specjalna tylna część szczoteczki.

Regularne szczotkowanie zębów to najprostszy i najbardziej efektywny sposób, by wesprzeć zdrowie jamy ustnej. Specjaliści rekomendują stosowanie szczoteczek elektrycznych i sonicznych, choć równie ważna jest technika i dokładność mycia. Pamiętaj, że szczotki należy wymieniać co 2–3 miesiące lub gdy włosie ulegnie zużyciu. [2]

Akcesoria wspierające higienę

Sama szczoteczka do zębów jest niezbędna, choć nie wystarczy do skutecznego oczyszczenia wszystkich powierzchni zębów. Przestrzenie międzyzębowe wymagają dodatkowych narzędzi, takich jak nici dentystyczne, które usuwają resztki jedzenia i płytkę nazębną z trudno dostępnych miejsc. Osoby z większymi przestrzeniami między zębami mogą stosować szczoteczki międzyzębowe, a irygatory stomatologiczne to dobre rozwiązanie dla użytkowników aparatów ortodontycznych lub implantów. Wybór akcesoriów powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i warunków anatomicznych jamy ustnej. Jeśli masz wątpliwości – przed podjęciem decyzji poproś o radę swojego dentystę. [2]

Znaczenie preparatów do utrzymania zdrowia jamy ustnej

Poza sposobem mycia zębów ważne jest także – czym. Preparaty stomatologiczne, takie jak pasty do zębów i płyny do płukania jamy ustnej, wspomagają walkę z bakteriami. Pasty z fluorem mają za zadanie wzmocnić szkliwo i pomagają w jego remineralizacji, a płyny antyseptyczne wspomagają redukcję bakterii i ograniczają odkładanie się płytki nazębnej. Możesz także rozważyć stosowanie preparatów wybarwiających płytkę nazębną – ułatwiają one kontrolę skuteczności szczotkowania, uwidaczniając miejsca, które wymagają dokładniejszego czyszczenia. [2]

Pamiętaj o regularnych wizytach w gabinecie stomatologicznym

Regularne wizyty kontrolne u stomatologa to niezbędny element dbania o jamę ustną. Bez względu na wiek, odwiedzaj dentystę co sześć miesięcy. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie potencjalnych problemów, zanim przerodzą się w poważniejsze schorzenia wymagające kosztownego i czasochłonnego leczenia. [3]

Artykuł na zlecenie marki Chlorchinaldin

Źródła:

 [1] Żakowski W., Anatomia funkcjonalna człowieka, Katedra Fizjologii Zwierząt i Człowieka UG: https://kfz.biology.ug.edu.pl/materialy/anatomia/pokarmowy-wz.pdf

[2] Dorota Olczak-Kowalczyk, Urszula Kaczmarek, Profilaktyka chorób jamy ustnej. Część I – higiena jamy ustnej, Standardy Medyczne / Profilaktyka Zdrowotna, 2015  T. 1, 43-49

[3] Poradnik Pacjenta: Stomatolog na NFZ – co Ci przysługuje?, Narodowy Fundusz Zdrowia, Aktualności Centrali: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/poradnik-pacjenta-stomatolog-na-nfz-co-ci-przysluguje,8573.html